Józef Roman Rybicki – współzałożyciel Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Polacy o pięknej karcie patriotycznej w swoim życiorysie byli bezwzględnie tępieni przez komunistyczną bezpiekę. Józef Rybicki, filolog klasyczny, nauczyciel, żołnierz podziemia akowskiego i antykomunistycznego, przesiedział w ubeckich kazamatach 9 lat. Józef Roman Rybicki urodził się 18 grudnia 1901 r. w Kołomyi w dawnym województwie stanisławowskim. We wczesnej młodości mieszkał w Brzeżanach, następnie we Lwowie, gdzie w tamtejszym VI Gimnazjum im. S. Staszica w 1921 r. otrzymał świadectwo dojrzałości. Podczas wojny polsko-bolszewickiej walczył w Małopolskich Oddziałach Armii Ochotniczej, podczas jednej z bitew został ranny. W 1927 r. ukończył filologię klasyczną na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1927-1931 był tam asystentem, a w 1930 r. uzyskał doktorat. W latach 1931-1934 pracował jako nauczyciel w Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, następnie pełnił obowiązki dyrektora Państwowego Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogródku. Kiedy władze oświatowe zażądały, żeby zlikwidować w szkole lekcje białoruskiego, Rybicki zaprotestował, za co został usunięty ze stanowiska. Od 1937 r. był dyrektorem Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim. Od 1939 r. działał w podziemiu zbrojnym, najpierw w Służbie Zwycięstwu Polski, od lutego 1940 r. w Tajnej Organizacji Wojskowej. Od lutego 1941 r. pełnił funkcję komendanta Okręgu Kielce-Radom. Później był komendantem okręgu Warszawa-Miasto. Od marca 1943 r. w AK, był szefem Kedywu Okręgu Warszawskiego. Brał udział w powstaniu warszawskim, został ranny podczas walk. Po kapitulacji wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną i trafił do obozu przejściowego Dulag-121 w Pruszkowie, z którego w październiku 1944 r. został wywieziony. Zdołał zbiec z pociągu w Częstochowie. Po utworzeniu Delegatury Sił Zbrojnych w kwietniu 1945 r. został komendantem Okręgu Warszawa i później Obszaru Centralnego. We wrześniu tego roku był współzałożycielem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Wraz z członkami I Zarządu WiN-u został aresztowany przez bezpiekę w grudniu 1945 r. W lutym 1947 r. skazany na 10 lat więzienia, na wolność wyszedł w 1954 r. Zamieszkał w Milanówku, następnie w Warszawie. Ze względu na zakaz pracy w szkolnictwie podjął pracę w poznańskiej Księgarni św. Wojciecha, gdzie redagował słowniki i encyklopedie filologiczne. Jednocześnie bardzo aktywnie działał społecznie w ruchu przeciwalkoholowym. Opublikował kilka książek i broszur z tej tematyki. W grudniu 1975 r. był sygnatariuszem Listu 59 w sprawie zmian w Konstytucji PRL, w czerwcu 1976 r. podpisał się pod oświadczeniem 14 intelektualistów w sprawie wydarzeń w Radomiu i Ursusie. We wrześniu 1976 r. był jednym z czternastu członków-założycieli Komitetu Obrony Robotników. W kwietniu 1984 r. brał udział w rozmowach przedstawicieli władz PRL i Episkopatu Polski w sprawie warunków zwolnienia więźniów politycznych. Józef Rybicki zmarł 9 maja 1986 r. w Warszawie. Spoczął na cmentarzu w Milanówku. Odznaczany dwukrotnie Orderem Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski w 2006 r. Paweł Brojek Źródło: ipsb.nina.gov.pl