Eksperci i politycy mówią jednym głosem? Konieczna zmiana konstytucji!

Trwa kolejna edycja Forum Ekonomicznego w Karpaczu, czyli wielodniowego wydarzenia, na którym zjawiają się najważniejsi politycy i eksperci w kraju. W trakcie jednej z debat, zainicjowanej przez think tank Frontline Foundation, zaprezentowano raport pt.: „Granice prawa a granice obywatelstwa. Deficyty polskiego prawodawstwa w zakresie formalnych podstaw utraty i pozbawiania obywatelstwa oraz rekomendacje zmian”. Na sali byli wówczas obecni m.in. posłowie PiS-u Kamil Bortniczuk i Przemysław Czarnek oraz jeden z liderów Konfederacji Sławomir Mentzen.

Ważny raport Frontline Foundation

Ze wspomnianej analizy, której autorem jest pułkownik rezerwy Norbert Loba, w latach 2015–2022 były zastępca szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wynika, że w odróżnieniu od wielu krajów europejskich Polska nie dysponuje efektywnymi mechanizmami prawnymi umożliwiającymi odebranie obywatelstwa osobom stwarzającym poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub tym, które uzyskały je w sposób nielegalny. W dokumencie omówiono praktyki stosowane w innych państwach – od przesłanek karnych (takich jak terroryzm, szpiegostwo czy zdrada) po administracyjne (np. fałszywe dane przy naturalizacji) – a także wskazano konieczność ich zgodności z prawem międzynarodowym, zasadą proporcjonalności i wymogiem zapobiegania bezpaństwowości.

Dokument wyróżnia zestaw przesłanek karnych i administracyjnych oraz procedur funkcjonujących w innych państwach, które pozwalają skutecznie reagować wobec osób podejmujących działania godzące w interesy kraju, przy zachowaniu zgodności z prawem międzynarodowym, w tym z zasadą zapobiegania bezpaństwowości. Raport zawiera również szczegółowe propozycje zmian legislacyjnych dla Polski, mające na celu pogodzenie wymogów bezpieczeństwa narodowego z ochroną praw obywateli.

Co warto zaznaczyć, w podsumowaniu autor wskazał m.in., że procedury dotyczące formalnej i prawnej obecności cudzoziemców – zarówno obecnych, jak i przyszłych – na terytorium Polski będą w coraz większym stopniu prowadzić do nabywania przez nich uprawnień administracyjnych umożliwiających uzyskanie obywatelstwa polskiego. Zaznaczono również, że w nadchodzących latach zjawisko to będzie charakteryzować się gwałtownym wzrostem.

Frontline Foundation powstała w 2025 roku jako niezależny ośrodek analityczny zajmujący się kwestiami bezpieczeństwa i odporności państwa na różnego rodzaju zagrożenia. Funkcję prezesa pełni płk Norbert Loba, na czele Rady Fundacji stoi gen. bryg. rez. Maciej Materka, a w gronie założycieli znalazł się m.in. Artur Chodziński, który prowadził omawiany panel dyskusyjny na Forum Ekonomicznym w Karpaczu.

Czas na zmianę konstytucji?

Implementacja do polskiego porządku prawnego rozwiązań, które umożliwiałyby pozbawienie obywatelstwa, a więc realizację głównego postulatu Frontline Foundation, wiązałaby się z koniecznością zmiany Konstytucji RP. Autor raportu, mając świadomość tego faktu, w jednym z rozdziałów rozmyślnie nawiązał do orędzia rozpoczynającego sprawowanie urzędu przez nowego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jak doskonale pamiętamy, Karol Nawrocki zapowiedział szeroką nowelę Konstytucji RP, co stwarza możliwość zajęcia się m.in. tematami bezpieczeństwa narodowego. Jednak wszelkie zmiany w ustawie zasadniczej wymagają 3/5 głosów w Sejmie, a więc w teorii nowej koalicji rządzącej. Czy zatem kwestia obronności państwa może stanowić jeden z elementów łączących polityków PiS-u i Konfederacji?

„Zmieniające się okoliczności międzynarodowe (m.in. permanentne zagrożenie agresją hybrydową ze strony Federacji Rosyjskiej i współpracującej z nią Białorusi), skomplikowana sytuacja wewnętrzna (coraz większa imigracja do naszego kraju, w szczególności o charakterze ekonomicznym, napływ obywateli Ukrainy) wskazują jednak pełną zasadność przyjęcia rozwiązania, z którego skorzystały już niektóre państwa w Europie – zmianę Konstytucji. (...) Rekomendowanym rozwiązaniem jest uchylenie ust. 2 w Art. 34 Konstytucji. Brak jest bowiem uzasadnienia dla tak rygorystycznej ochrony obywatelstwa polskiego. Nie stoją za tym żadne racje ustrojowe, a praktycznie wszystkie państwa europejskie przewidują rozwiązania prawne dotyczące pozbawiania lub utraty obywatelstwa” – czytamy w opracowaniu Frontline Foundation.

Z całym raportem można zapoznać się tutaj: https://frontlinefoundation.eu/reports.html