Ppłk Henryk Furmańczyk – bohater II wojny światowej

Działał w Związku Walki Zbrojnej, a później w Armii Krajowej. Organizował zrzutowiska i lądowiska dla samolotów latających potajemnie nocą z Anglii do Polski. Po wojnie został aresztowany przez władzę ludową i skazany na dwukrotną karę śmierci. Henryk Furmańczyk przyszedł na świat 23 grudnia 1916 r. w Abanie koło Krasnojarska na Syberii, gdzie za działalność niepodległościową został zesłany jego ojciec. Z rodziną powrócił do Polski w 1922 r., początkowo do Warszawy, by rok później przenieść się do Częstochowy. Tam ukończył szkołę powszechną i Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza. Od najmłodszych lat interesował się lotnictwem, należał do gimnazjalnego koła Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. W ramach przysposobienia obronnego wziął udział w wakacyjnym kursie szybowcowym. Latem 1933 r. ukończył Szkołę Szybowcową w Ustianowej koło Ustrzyk Dolnych. W 1937 r. zdał maturę. Na początku 1938 r. został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Skrócony kurs techniczny ukończył - jako obserwator - w lipcu 1939 r. We wrześniu został awansowany na podporucznika, był wówczas lotnikiem 4. eskadry szkolnej SPL. Podczas kampanii wrześniowej wraz z personelem szkoły został ewakuowany na wschód. Tam trafił do niemieckiej niewoli. Osadzony w więzieniu w Przemyślu, zbiegł. Przez Słowację i Węgry bezskutecznie próbował przedostać się na Zachód. Pod koniec 1939 r. wrócił do Częstochowy i zaangażował się w działalność ZWZ-AK. Otrzymał zadanie utworzenia grupy lotniczej dla powiatów częstochowskiego, radomszczańskiego, opoczyńskiego i włoszczowskiego oraz zorganizowania zrzutowisk i lądowisk dla samolotów wykonujących nocne loty z Wielkiej Brytanii. W 1940 r. został zastępcą dowódcy, a następnie dowódcą grupy wywiadu i kontrwywiadu wojskowego w Obwodzie AK Częstochowa. Zasłynął z wielu brawurowych akcji, m.in. przejęciu kilku zrzutów z Anglii czy odbiciu z częstochowskiego więzienia płk. Stanisława Mareckiego „Butryma”, inspektora AK na Częstochowę, za co otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. W kwietniu 1943 r. podczas jednej z akcji został aresztowany przez gestapo, ale udało mu się uciec i pomóc w ucieczce innemu żołnierzowi. Jako zdekonspirowanego na ziemi częstochowskiej przerzucono go w rejon Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie w styczniu 1944 r. odtworzył swoją jednostkę lotniczą. Podczas przygotowań do akcji „Burza” oddział został włączony do 25 Pułku Piechoty AK. Po zakończeniu wojny wrócił do Częstochowy. Niedługo potem aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, został zdegradowany i skazany na dwukrotną karę śmierci, zamienioną następnie na 10 lat więzienia. Na skutek amnestii wyszedł na wolność w 1949 r. po trzech i pół roku odsiadki. Po opuszczenia więzienia wrócił do Częstochowy i podjął pracę w Przedsiębiorstwie Budowy Kopalń Rud Żelaza jako technik, a po ukończeniu Politechniki Częstochowskiej w 1967 r. jako inżynier. Na wniosek Stowarzyszenia Polskich Kombatantów został mianowany majorem, a następnie podpułkownikiem. Ppłk Henryk Furmańczyk zmarł 18 września 1992 r., został pochowany na cmentarzu Kule w Częstochowie. Za działalność partyzancką i wybitne zasługi dla Polski odznaczony był wieloma wysokimi odznaczeniami wojskowymi i cywilnymi, m.in.: dwukrotnie Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim i Złotym Krzyżem Zasługi. Źródło: lotniczapolska.pl