Nasza wspaniała biało-czerwona!

2 maja 1945 roku w podczas bitwy o Berlin, polscy żołnierze zawiesili biało-czerwoną flagę na berlińskiej kolumnie Zwycięstwa. Jest to jakby upamiętnienie wszystkich bitew II wojny światowej, podczas której brali udział żołnierze polscy. Ponadto podczas długoletniego panowania rządów komunistycznych w Polsce dzień 2 maja był zawsze dniem, w którym władza pospiesznie zwijała sztandary, tak licznie wywieszane w dniu 1 maja. Bano się, że mogą zostać jeszcze na nieuznawane przez nich i tępione święto Konstytucji 3 maja. A dodatkowo jeszcze 2 maja obchodzi się święto Polonii i Polaków poza granicami kraju.
W tym roku obchodzimy 101-lecie ustalenia flagi polskiej. Została ona uchwalona przez ustawę z 1 sierpnia 1919 roku. Pierwszy raz barwy biało-czerwone pojawiły się podczas pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. To wówczas mężczyźni występowali w biało-czerwonych strojach, a kobiety w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą. Po raz pierwszy prawne kwestie polskiej flagi uregulowano 7 lutego 1831 roku uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego. Jej ówczesna barwa była kompromisem między barwą białą nadaną przez Augusta II Mocnego, a biało-czerwono-szafirową. Barwy te oznaczały konfederację barską.

Co oznaczają kolory naszej flagi? Biel i czerwień nawiązuje do kolorów herbu Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Biel nawiązuje do białego orla na czerwonym tle, oficjalnego symbolu polskiego państwa, a także od bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. W heraldyce zarówno biel, jak i czerwień ma swoje znaczenie.  Biel symbolizuje dobro, czystość narodu polskiego. Czerwień – dostojność, majestat polskich władców. Znaczenie ma także odcień koloru czerwonego. Od XIX wieku kolor ten wielokrotnie zmieniał swoje odcienie.  Pierwotna jego barwa to karmazyn – symbol bogactwa i dostojeństwa. W okresie powstania styczniowego zmieniono go na amarant. Po I wojnie światowej wrócono do karmazynu. W 1927 roku na wiele lat zmieniono go na cynober. Od 1980 roku znów powrócono do karmazynu. Zgodnie z ustawą z 1919 i 1980 r. flaga Polski to prostokąt o proporcjach boków 5:8, który jest podzielony na dwa poziome pasy o tej samej szerokości – biały górny, dolny czerwony.

Flagę może każdy z nas wywieszać, zachowując jednak pewne warunki. Flaga nie może dotykać podłogi, bruku, ziemi, wody. Ma być czysta, niepognieciona, niewyblakła i niepostrzępiona. Nie wolno na niej niczego pisać. Podczas burzy, ulewy, śnieżycy, silnego wiatru należy ją zdjąć.

Podczas oficjalnych uroczystości flaga państwowa jest zawsze niesiona przed innymi flagami. Jeżeli na masztach ma być więcej flag, to biało-czerwoną zawsze się wciąga na maszt jako pierwszą i jako ostatnią opuszcza. Jeżeli flaga wisi w pozycji pionowej, to biały kolor umieszcza się po lewej stronie, aby był widok z przodu. W kokardach narodowych biały jest zawsze wewnątrz, a czerwony na zewnątrz.

Podobną flagę do naszej ma Indonezja i Monako. Barwy na ich flagach są odwrócone: czerwony pas na górze, biały na dole. Różni je także od naszej flagi inny odcień barw.

Tymi wszystkimi sprawami zajmuje się weksylologia, nauka o flagach. Nazwa jej pochodzi od łacińskiego vexillum, znaczy sztandar, chorągiew.

Nie tylko w Polsce obchodzi się dzień flagi. W ponad 50 krajach ma ona swoje święto. Tak jest m.in. w Argentynie, Chinach, Finlandii, na Litwie, w Stanach Zjednoczonych, Rosji, na Ukrainie.

Najpiękniej pisał o fladze Polski biało-czerwonej Konstanty Ildefons Gałczyński w swoim słynnym wierszu, który powstał w stalagu Aletengrabow w 1944 roku. Przypomnijmy sobie jej fragment:

Jedna była – gdzie? Pod Tobrukiem.
Druga była – hej! Pod Narvikiem.
Trzecia była pod Monte Cassino.
A każda jak zorza szalona,
Biało-czerwona, biało-czerwona!
Czerwona jak puchar wina,
Biała jak śnieżna lawina,
Biało-czerwona.
Zebrały się nocą flagi.
Flaga fladze dodaje odwagi:
-No, noo, nie bądź taka zmartwiona.
Nie pomogą i moce piekła:
Jam ciebie, tyś mnie urzekła,
Nie zmogą cię bombą ni zlotem
I na zawsze zachowasz swa cnotę.
I nigdy nie będziesz biała,
I nigdy nie będziesz czerwona,
Zostaniesz biało-czerwona
Jak wielka zorza szalona,
Czerwona jak puchar wina,
Biała jak śnieżna lawina,
Najukochańsza, najmilsza,
Biało-czerwona.  

Iwona Galińska