Przypominamy jak Polakom żyło się w PRL w latach 1970–1975

Kiedy czytam publikacje naukowe o historii PRL to mam skojarzenia z obecną sytuacją. Jak czytam o ZSL, to widzę przed Pawła Kukiza, gdy czytam o Towarzystwie Krzewienia Kultury Świeckiej, to oczami duszy widzę współczesnych zwolenników laicyzacji i walki z Kościołem katolickim.
Bo czy trudno się dziwić miłości, jaką Paweł Kukiz zapałał do spadkobierców ZSL-u? Zjednoczone Stronnictwo Ludowe miało w PRL w 1989 roku 532.000 działaczy. Liczba członków ZSL non stop rosła. W 1975 roku ZSL liczył 424.500 członków. ZSL był obecny w 65% wsi, miał też 2263 koła miejskie i 60 kół na wyższych uczelniach, 25% mandatów w sejmie, swoich przedstawicieli na wszystkich szczeblach władz PRL. Działacze PSL zgodnie z zasadą nomenklatury zarządzali firmami obsługującymi rolników.
ZSL dbało o zgodę społeczną – uznawało hegemonie PZPR, fikcyjność procedur demokratycznych, było dla PZPR pasem transmisyjnym (dostarczało na wieś zarządzenia partii, a PZPR dostarczało informacji o tym, co się dzieje na wsi). ZSL realizował politykę partii na wsi, sam nie inicjując potrzebnym rolnikom zmian.
Fikcyjność procedur demokratycznych zapewniała władzom ZSL niezależność od działaczy, a rozbudowany aparat partyjny zapewniał zatrudnienie rodzinom i przyjaciołom. „Członkostwo w stronnictwie umożliwiało partycypacje w życiu publicznym w większym zakresie, niż było to dostępne dla zwykłego, bezpartyjnego obywatela".
Zapewne dzisiejsi antyklerykałowie śnią o potędze, jaką byli w PRL. Utworzone w 1969 roku Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej w 1984 roku liczyło 118.000 działaczy, miało 1415 kół w urzędach i instytucjach, a 602 w zakładach pracy, 200 etatowych pracowników. Celem działań TKKŚ była laicyzacja. Środkiem do osiągnięcia tego celu było wydawanie 6 czasopism, w tym tygodnika „Fakty i myśl".
O realiach życia w PRL opowiada zbiór artykułów naukowych „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975" wydany staraniem rzeszowskiego oddziału IPN. Jak przypomina wydawca „hasło »Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej« miało komunikować cel polityki I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka i jego współpracowników. Poczynione w latach 1971–1975 inwestycje gospodarcze, finansowane głównie z zachodnich kredytów, przyczyniły się do chwilowego wzrostu stopy życiowej Polaków. Popełnione błędy, takie jak nieuwzględnienie trendów w gospodarce światowej, oparcie programu inwestycyjnego na kredytach zachodnich, ciążące zadłużenie zagraniczne, stosowanie przestarzałych technologii oraz nieracjonalność wydatków szybko doprowadziły do poważnego kryzysu społeczno-gospodarczego, którego konsekwencją było odsunięcie Edwarda Gierka od władzy w 1980 r. Książka jest próbą analizy polskiej rzeczywistości pierwszej połowy lat siedemdziesiątych. Podjęło się jej 22 historyków reprezentujących różne krajowe ośrodki naukowe".
Na kartach publikacji znalazły się takie artykuły naukowe jak:
Roman Macyra, Jan Miłosz „Władza versus społeczeństwo – problem wzajemnej alienacji: uwagi wstępne"
Marcin Bukała „Zjednoczone Stronnictwo Ludowe w latach 1970–1975. Wybrane problemy"
Bogusław Wójcik „Próby ideologizacji społeczeństwa polskiego na przykładzie działalności Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w latach 1969–1977"
Dariusz Jarosz „Wieś polska wobec reformy terenowych organów władzy i administracji państwowej i zmian w podziale terytorialnym kraju w latach siedemdziesiątych XX wieku"
Joanna Dardzińska „''Był Gomułka, Gierek jest...''. Listy anonimowe obywateli jako wyraz kontestacji władzy komunistycznej w latach 1970–1975"
Arkadiusz Słabig „Ludność ukraińska w Polsce w latach 1971–1975"
Janusz Kaliński „Zewnętrzne uwarunkowania sytuacji gospodarczej Polski w latach 1971–1975"
Krzysztof Lesiakowski „Niedocenione ostrzeżenia. Aparat kontroli państwowej wobec gierkowskiej modernizacji Polski w latach 1971–1975"
Anna Maria Adamus „Obraz wsi i rolnictwa w latach 1970–1975 w świetle listów pisanych do władz centralnych"
Bogusław Tracz „''Zabezpieczyć stały wzrost stopy życiowej ludzi pracy''. Z problemów życia codziennego mieszkańców województwa katowickiego w pierwszej połowie dekady lat siedemdziesiątych XX wieku"
Robert Klementowski „Jak Polska powiatowa ''rosła w siłę, a ludziom żyło się dostatniej''. Zarys problematyki na przykładzie powiatu Lwówek Śląski w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych"
Dawid Keller „Monopol, nowoczesność, skansen? PKP w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX w. – przyczynek"
Wanda Jarząbek „Otwarcie na ''zamykający się'' Zachód? Wpływ integracji europejskiej na politykę PRL wobec państw Europy Zachodniej w latach 1970–1975
Jakub Tyszkiewicz „''I więcej może być osiągnięte''. Rozwój stosunków polsko-amerykańskich w latach 1971–1975"
Maria Pasztor „W cieniu problemu niemieckiego. Polityczne aspekty stosunków polsko-francuskich i polsko-włoskich w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych"
Paweł Jaworski „Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1970–1976 w świetle raportów dyplomatycznych"
Krzysztof Tarka „Władze RP na uchodźstwie wobec sytuacji w Polsce w latach 1971–1975"
Monika Komaniecka-Łyp „Inwigilacja francuskiej dyplomacji w Polsce przez aparat policyjny PRL w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX w. Zarys problemu"
Ks. Stanisław Nabywaniec, ks. Jan Rogula „Diecezja przemyska w latach 1970–1975. Zarys problematyki"
Cecylia Kuta „Obraz sytuacji polityczno-społecznej pierwszej połowy lat siedemdziesiątych XX w. w dziennikach przedstawicieli władzy, literatury i kultury oraz środowisk katolickich"
Radosław Domke „Obraz społeczeństwa polskiego w kinematografii PRL lat 1971–1976"
Jan Bodakowski
Źródło: JB