102 rocznica wybuchu rewolucji bolszewickiej. Przypominamy co o filozofii bolszewickiej pisał ojciec Bocheński

„Filozofia bolszewicka”

 

Ojciec Józef Maria Bocheński napisał swoje dzieło poświęcone filozofii bolszewickiej, będąc kapelanem Polskich Sil Zbrojnych we Włoszech podczas II wojny światowej. Pierwsze wydanie miało miejsce w 1945 roku na emigracji. Z drugim (będącym pierwszym na ziemiach polskich) polscy czytelnicy mają możliwość zapoznać się dopiero współcześnie dzięki Wydawnictwu Antyk Marcina Dybowskiego (książka wyszła w najnowszej edycji dzieł wszystkich Bocheńskiego wydawnictwa Antyk).

 

Zdaniem ojca Bocheńskiego zachód nie zdawał sobie sprawy z zagrożenia, jakim była nieustanna ofensywa propagandowa i militarna sowietów. Zachód nie zdawał sobie sprawy z istoty bolszewizmu. Dopiero studia nad filozofią bolszewicką pozwalały zrozumieć jakim zagrożeniem jest bolszewizm, dostrzec, że bolszewicy bezwstydnie w swojej filozofii manifestują totalitarne cele i metody. Studia nad filozofią bolszewicką pozwalały dostrzec ze zbrodnicza praktyka i zbrodnicze cele bolszewizmu wynikają ze zbrodniczej filozofii bolszewickiej.

 

 

Filozofia bolszewicka

 

Według bolszewików filozofia dzieliła się na burżuazyjną i proletariacką. Proletariacka filozofia opierała się na materializmie dialektycznym i dziejowym (historycznym). Materializm dialektyczny i materializm dziejowy były podstawową i niezmienną częścią marksizmu-leninizmu. Niezmienny materializm dialektyczny i zmienny zależny od czasów materializm dziejowy (zmienne zasady prawne, ustrojowe, ekonomiczne i inne) były narzędziami rewolucji bolszewickiej [pozwolę sobie wskazać, że doskonale to tłumaczy czemu pomimo zmiany zasad ustroju gospodarczego, Chińska Republika Ludowa pozostała państwem komunistycznym].

 

Na filozofię bolszewicką składała się dialektyka zakładająca, że: świat stanowi jedność (monizm), świat jest w ciągłym rozwoju (ewolucjonizm), zmiany ewolucyjne są nagłe i skokowe, motorem ewolucji jest walka. Oraz materializm zakładający, że: świat jest z natury materialny, materia istnieje poza świadomością i niezależnie od niej (realizm), poznajemy z pewnością prawdę przedmiotową (dogmatyzm).

 

Bolszewicka teoria poznania

 

Bolszewicka teoria poznania była bezpośrednio i naiwnie skrajnie realistyczna (zakładała, że materia determinuje byt i poznanie – obraz świata, materia dominuje nad duchem), skrajnie dogmatyczna (zakładała, że poznanie jest pewne i nie ma niczego niepoznawalnego), oraz miała nabożny i religijny stosunek do tego, co bolszewicy uznają za naukę (nauka dla bolszewików była nienaruszalnym dogmatem, prawdą obiektywną, a nie hipotezą), była empiryczna (zakładała, że wiedza pochodzi z doświadczenia [co samo w sobie jest niezwykłe, bo empiria nieustannie negowała dogmaty bolszewickie]).

 

Bolszewicy wszystko, co im się nie podobało, nazywali nienaukowym. Bolszewicka teoria poznania była scjentystyczna (zakładała, że nauki przyrodnicze obok doświadczenia pozwalają poznać rzeczywistość, negowała metafizykę, potępiała idealizm i religie), pragmatyczna (zakładała „że praktyka jest konieczna dla pełnego poznania”, że prawdziwymi są te teorie, które odpowiadają potrzebom klasy pracującej, a filozofia i nauka są orężem rewolucji klasowej). Wszelki opisy bolszewicy uznawali za wytwór walki klasowej.

 

 

Kosmologia bolszewicka

 

Kosmologia bolszewicka zakładała, że świat zawsze istniał (nie został stworzony) i wiecznie będzie istnieć. Na kosmologię bolszewicką składał się: monizm (zakładający, że jest „tylko jeden świat, którego składniki są najściślej powiązane wzajemnie”, poza tym światem nie ma innej rzeczywistości czy istoty boskiej), ewolucjonizm (zakładający, że wszystko się rozwija, świat się doskonali, rozwój nie jest powolny, ale skokowo rewolucyjny do wyższych form i wynika z wewnętrznych sprzeczności), darwinizm, materializm (zakładający, że świat materialny jest jedynym rzeczywistym światem – przy czym materia postrzegana jest wulgarnie w duchu XVIII i XIX wiecznego określania mianem materii tylko tego, co jest postrzegane przez zmysły), manicheizm, mechanizm, determinizm (zakładający, że wszystko podlega niezmiennym prawom, nie ma możliwości dokonywania wolnych wyborów, niezmienne prawa rządzą życiem społecznym, chociaż przypadek i konieczność są wzajemnie powiązane). Kosmologia bolszewicka głosiła, że świat materialny (czyli poznawalny zmysłami) jest jedyny i jednolity, wszystko jest zmienne prócz praw zmiany.

 

Psychologia bolszewicka

 

Psychologia bolszewicka była: materialistyczna (zakładała, że świadomość i uczucia są produktem fizjologii), epifenomeniczna (zakładała, że życie psychiczne jest kopią życia materialnego, dlatego materialne warunki życia, czyli metody produkcji determinują ideowe czy religijne życie społeczne, życie społeczne jest więc odbiciem życia materialnego), skrajnie deterministyczna (zakładała, że ludzie nie mają wolnej woli, wolność to postępowanie zgodne z determinizmem praw natury, metody produkcji [czyli struktura ekonomiczna społeczeństwa będąca fundamentem struktury prawnej i politycznej] determinuje procesy społeczno kulturowo duchowe społeczeństwa, nie świadomość określa byt społeczny, ale byt określa świadomość [dlatego narzucenie socjalizmu i interwencjonizmu jest potrzebne lewicy do zmiany świadomości społecznej].

 

Aksjologia bolszewicka

 

W filozofii bolszewickiej nauka o wartościach aksjologia jest najmniej rozbudowana. Wartościom etycznym bolszewicy nie poświęcali zbytniej uwagi. Etyka i estetyka były dla bolszewików tylko narzędziem walki klasowej. Ideologia była wynikiem materialnych warunków życia społecznego. Etyka komunizmu nie wartościowała w kategoriach dobra i zła (bo aspirowała do tego, by w duchu nauk przyrodniczych opisywać świat). Bolszewicy to, co wartościowe określali mianem proletariackiego, postępowego i rewolucyjnego, to, co za uznawali za złe, określali mianem burżuazyjnego, zacofanego, reakcyjnego. Relatywizm bolszewicy uznawali za pozytywny, bo realizował ich zdaniem interesy rewolucyjne i niszczył świat przed rewolucyjny. Za prawdę uznawano to, co służy rewolucji. Bolszewizm negował istnienie niezmiennej moralności. Moralność uznawał za narzędzie osiągnięcia celu, jakim było zwycięstwo rewolucji komunistycznej. Podobnie narzędziem rewolucji była estetyka. Odbiór piękna i jego definiowanie było zdaniem bolszewików klasowo zdeterminowane.

 

Bolszewicy głosili potrzebę zniszczenia, zwalczania i wykluczenia z życia religii (jako ich zdaniem nienaukowej). Religia zdaniem bolszewików była owocem bezsilności człowieka wobec przyrody, bezsilności klasy robotniczej wobec wyzyskiwaczy. Bolszewicy uznawali religie za szkodliwą, bo miała ona (swoimi gloryfikowaniem cierpienia) tłumić nastroje rewolucyjne klasy robotniczej i podtrzymywać dyktaturę wyzyskiwaczy, być instrumentem ucisku klas upośledzonych i zmarginalizowanych (skłaniać je do pokornego znoszenia ucisku).

 

Odmienność filozofii bolszewickiej od innych filozofii

 

Podczas gdy faszyzm operował kilkoma frazesami, bolszewicy stworzyli całościową wizję świata, dająca odpowiedzi na wszelkie pytania, realizowaną we wszystkich przejawach rzeczywistości. Bolszewicka wizja świata miała naturę religijną. Opierała się na katechizmie („Krótkiej historii WKPb” i pismach Stalina) i autorytetach bezpośrednich (Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina). Bolszewicy fundamentalistycznie przestrzegali ortodoksji, pomimo że filozofia bolszewicka była mało konkretna, operowała ogólnikami, była wewnętrznie sprzeczna i nielogiczna.

 

Ojciec Bocheński stwierdzał, że celem państwa sowieckiego było narzucenie światu filozofii sowieckiej (a nie zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego). Państwo sowieckie narzucało (poddanym władzy sowieckiej) filozofię bolszewicką za pomocą cenzury i podporządkowania wszystkich działań życia filozofii bolszewickiej. To, że filozofia bolszewicka była obowiązkowym przedmiotem nauczania w ZSRR, prowadziło do upadku intelektualnego mieszkańców bloku wschodniego.

 

Odmienność bolszewizmu od innych filozofii przejawiała się w tym, że bolszewizm wbrew logice łączył skrajny materializm, przyrodnicze spojrzenie na świat, z dialektyczną etyką. W filozofii bolszewickiej „dialektyka, będąca wyłączną cechą ducha, jest połączona z zaprzeczaniem jego istnienia”. Ten paradoks bolszewizmu miał dla ojca Bocheńskiego charakter demoniczny, o czym świadczyło to, że element duchowy i etyczny instrumentalnie służy elementowi materialnemu będącemu zaprzeczeniem wszelkiej etyki. „Ta demoniczność połączenia materializmu z dialektyką stanowi najbardziej charakterystyczną cechę systemu”.

 

Źródła filozofii bolszewickiej

 

Prorokami bolszewizmu byli: Marks (żyd, doktor filozofii, heglista, zainteresowany ekonomią i socjologia, twórca teorii materializmu dziejowego) i Lenin (Rosjanin [ale nie etniczny], rewolucjonista, ideolog, dyktator, publicysta polityczny, eksternistyczny absolwent prawa) oraz ich naśladowcy Engels (pozbawiony wykształcenia bogaty Niemiec, współpracownik Marksa, który nic oryginalnego nie wniósł do teorii) i Stalin (Rosjanin [właściwie Osetyńczyk], rewolucjonista, absolwent szkółki prawosławnej).

 

Źródłem inspiracji dla proroków bolszewizmu był Hegel. Z Hegla bolszewicy wzięli dialektykę, monizm, skokową ewolucję, walkę przeciwieństw, postęp i rozwój świata, prymat kolektywu nad jednostką, racjonalizm dogmatyczny. Poprzez Hegla bolszewizm był kontynuatorem romantyzmu niemieckiego. Kolejnym źródłem inspiracji dla bolszewików był materializm przyrodniczy XIX wieku (Ludwika Fauerbacha). Z którego bolszewicy zaczerpnęli mechanizm, determinizm, ewolucjonizm, pochwałę postępu naukowo technicznego, nienawiść do metafizyki, idealizmu i religii.

 

Mistyka i religijność rosyjska ukształtowała zaś logiczną i emocjonalną konstrukcję bolszewizmu (specyficznie odmienną od europejskich marksistów) np. fundamentalistyczną nienawiść do religii, bałwochwalczy kult autorytetów (nieznany w euro marksizmie) np. Lenina i Stalina. Te rosyjskie dziedzictwo sprawia, że bolszewizm ma religijną naturę.

 

Krytyka filozofii bolszewickiej

 

Filozofia bolszewicka okazał się skrajnie zacofana (zatrzymała się na etapie XIX wieku), antyreligijna w duchu anachronicznego scjentyzmu, sprzeczna z nauk, naiwnie idealistyczna i nierealistyczna. Bolszewicy w swoich rojeniach filozoficznych ignorowali filozofię współczesną i najważniejszych współczesnych filozofów, ekscytowali się nic nieznaczącym filozoficznym marginesem, manifestowali swoją ogromną ignorancję wobec średniowiecza. Bolszewizm odpowiadał za zatrzymanie rozwoju nauki i utrzymywanie państw bloku wschodniego w zapaści intelektualnej.

 

Zdrowy rozsądek, będący cechą cywilizacji zachodniej, przejawia się w specyficznym dla cywilizacji zachodniej tworze, jakim jest nauka. Naukowy system twierdzeń musi spełniać warunki powszechnie akceptowane w cywilizacji zachodniej (dzięki temu zachód odniósł tak wyjątkowy naukowy sukces na tle innych cywilizacji). Naukowy system twierdzeń musi być: logiczny, jasny i zwarty. Problemy i zagadnienia muszą być stawiane ściśle i jasno, formułowane w terminologii pozbawionej mętności i niedomówień, ze znajomością zagadnienia w literaturze przedmiotu. Propozycje rozwiązania problemów muszą być jednoznaczne i jasno określone. Swoje stanowisko trzeba logicznie uargumentować.

 

Filozofia bolszewicka była nienaukowa. Problemy stawiała niejasno i mętnie (nie wiadomo, o co chodzi bolszewikom w wypadku zagadnień idealizmu, realizmu, relacji poznawczej, psychologii człowieka). Bolszewicy mieszali pojęcia i zagadnienia (w wypadku idealizmu, relacji filozofii z innymi naukami). Bolszewizm przejawiał ignorancje w swoich twierdzeniach o metafizyce, determinizmie, indeterminizmie, polemice z Kantem. „Bolszewicy nie rozumieją najistotniejszych problemów przez nich rzekomo omawianych, a metoda omawiania ich urąga wprost wszelkim zasadom metody naukowej”. Rozwiązania problemów proponowane przez bolszewików były nie prawdopodobnie prymitywne i nie korzystają ze zdobyczy nauki europejskiej (np. bolszewicka teoria poznania, ewolucja, psychologia).

 

Filozofia bolszewicka to teoria źle przemyślana, prymitywna, dyletancka, pełna niejasności i sprzeczności. Cała filozofia bolszewicka urąga zasadom naukowym. Wyrazem sprzeczności w filozofii bolszewickiej było jednoczesne uznawanie i realizmu (prawda zdeterminowana stanem faktycznym) i pragmatyzmu (o tym, co jest prawdą, decydują potrzeby). Styl uzasadnień bolszewickich raził szokującą dogmatyka (dogmaty bolszewickie często podawane były bez uzasadnienia, bolszewicy dowodzili, wykorzystując tylko autorytet bolszewickich proroków). Bolszewicy dogmatycznie, bez dowodzenia, głosili, że ich przeciwnicy się mylą. Bolszewicy ignorowali całkowicie europejską naukę, nie odwołują się do niej.

 

Filozofia bolszewicka nie składała się z naukowych studiów (nie było w niej uzasadnionych tez), składała się za to z bolszewickich dogmatów wiary (z tym że w przeciwności do Katechizmu Kościoła Katolickiego dogmaty bolszewickie były niejasne, mętne i pełne sprzeczności). Dogmatyzm bolszewicki pojawiał się w „braku problematyki, braku dowodów, dogmatyzmie, powoływaniu się na autorytety”. Filozofia bolszewicka nie ma żadnych cech systemu naukowego, trudno ją nawet z powodu dogmatyzmu uznać za filozofie. Bolszewicy zamiast krytyki naukowej epatowali przeciwników wulgarnymi wyzwiskami.

 

Bolszewicy głosili, że tylko ich filozofia była postępowa a inne filozofie były reakcjonistyczne i wsteczne. W rzeczywistości wszystkie tezy filozofii bolszewickiej obecne były i w innych filozofiach (tyle że nie były tak prymitywnie argumentowane) jak to robią bolszewicy. Dodatkowo bolszewickie dogmat o postępowości proletariatu nie znalazł potwierdzenia w rzeczywistości. Filozofia bolszewicka była więc „skrajnym wyrazem prymitywizmu i zacofania”. Podczas gdy na początku XX wieku nastąpił kryzys nauki, podczas którego zarzucono dotychczas uznawane za pewne teorie, zarzucono scjentyzm, pojawiła się nowoczesna krytyka naukowa, bolszewicy trwali w swym zabobonie o pełnej poznawalności świata, determinizmie, przekonanie o skończoności świata, oraz w zabobonie o metodach nauk przyrodniczych jako jedynej drodze do prawdy. Bolszewicka wizja nauki okazała się anachroniczna i skrajnie zacofana. Bolszewizm stał w sprzeczności ze zdobyczami nauki.

 

Współczesne ideały etyczne na zachodzie opierały się na humanizmie, zakładały, że istnieje ponad przyrodniczy świat (idei i bezwzględnie obowiązującej etyki) determinujący naukę, sztukę, etykę i religie. Ideały zachodu szanowały godność człowieka, zakładając, że człowiek ma wyższy status niż przyroda i ma przyrodzone prawa.

 

Bolszewicy zaprzeczyli ideałom etycznym zachodu, istnieniu ponad przyrodniczego świata, istnieniu ideałów (spowodowało top bolszewicką walkę z religią uznawana przez bolszewików za instrument klasowego ucisku). Zdaniem bolszewików człowiek nie jest zdolny do niczego prócz odbierania bodźców świata zewnętrznego, a wartości ponad przyrodnicze (prawda, piękno, dobro) nie istnieją. Bolszewicy w swym anty personalizmie negowali humanizm, szacunek dla osoby ludzkiej i wolność jednostki. Człowiek był dla bolszewików tylko instrumentem realizacji interesów klasowych (czym kontynuowali heglizm, który podporządkowywał człowieka społeczeństwu, które miało być duchem podmiotowym i absolutem).

 

Sprzeczność bolszewizmu z nauką objawiła się też poprzez podporządkowanie nauki interesom partii bolszewickiej. Nieetyczność bolszewizmu była widoczna w traktowanie etyki i estetyki (sztuki) tylko jako instrument realizacji interesów partii bolszewickiej. Podczas gdy na zachodzie uznawano religie za istotny składnik rzeczywistości, bolszewicy dążyli do zniszczenia religii.

 

Bolszewizm dążył do zniszczenia burżuazyjnego świata, bo był antydemokratyczny, podczas gdy demokracja zachodnia uznawała szacunek dla osoby ludzkiej za wartość. Bolszewizm zwalczał wolność (bo zdaniem bolszewików wolność służyła utrzymania jarzma klasy posiadającej) i równość (bo interes proletariatu jest nadrzędny).

 

Błędem było uznawanie idei bolszewików za szlachetne tylko wprowadzane nieszlachetnymi metodami. W rzeczywistości idee bolszewików sprzeczne były ze wszystkim, co świat zachodu uznaje za wartościowe, szlachetne i piękne.

 

Jan Bodakowski