200. rocznica śmierci twórcy Legionów Polskich we Włoszech

Był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych, uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim, a następnie tworzył Legiony Polskie we Włoszech. Poświęcona mu Pieśń Legionów stała się polskim hymnem narodowym. Jan Henryk Dąbrowski urodził się 2 sierpnia 1755 r. w Pierzchowcu koło Bochni w Małopolsce jako syn pułkownika Jana Michała Dąbrowskiego i Zofii Marii von Lettow. Polskę opuścił w 1766 r. 5 lat później, jako ochotnik, rozpoczął służbę w wojsku saskim w stopniu podchorążego. Od 1780 r., jako porucznik, służył w gwardii elektorskiej w Dreźnie. W 1972 r. powrócił do Polski i rozpoczął służbę w wojsku polskim w stopniu wicebrygadiera. Niezorientowany początkowo w sytuacji wewnętrznej kraju, złożył przysięgę na wierność konfederacji targowickiej. W czasie insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r. wsławił się obroną Warszawy, za co został awansowany do stopnia generała. Wysłany na pomoc powstańcom w Wielkopolsce stanął na czele korpusu składającego się z 3 tys. żołnierzy i zajął Bydgoszcz. W listopadzie 1794 r. dostał się do niewoli rosyjskiej pod Radoszycami i został zmuszony wraz z Kościuszką do podpisania wyrzeczenia się walki z Rosją i jej sprzymierzeńcami w przyszłości. Mimo klęski powstania kontynuował działania na rzecz odbudowy Polski. W 1796 r. przybył w tym celu do Francji, gdzie przebywał jego przyjaciel Józef Wybicki, podejmujący w tym czasie działania na rzecz utworzenia polskich oddziałów u boku armii francuskiej. W 1797 r., w porozumieniu z cesarzem Napoleonem Bonaparte, zostały utworzone Legiony Polskie. Fundusze na ich stworzenie Dąbrowski uzyskał ze sprzedaży ziemi Pierzchowca, należącej wcześniej do jego ojca. W nowo powstałych oddziałach wprowadził nowoczesny system dowodzenia na wzór francuski, zniósł kary cielesne i dał możliwość awansu żołnierzom niemającym pochodzenia szlacheckiego. Nakazał też naukę czytania i pisania oraz pogłębianie wiedzy z historii Polski. W 1806 r., po zwycięstwie Napoleona Bonapartego pod Jeną, Dąbrowski zorganizował w Wielkopolsce powstanie przeciw Prusom. Rok później jako dowódca części wojska polskiego uczestniczył w wyzwalaniu ziem polskich położonych na lewym brzegu Wisły, oblężeniu Gdańska i w bitwie pod Frydlandem. W 1808 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari. W kolejnych latach brał udział w kampaniach napoleońskich przeciw Austrii i Rosji. W 1813 r. został mianowany naczelnym wodzem wojsk polskich Księstwa Warszawskiego. W 1815 r., po upadku Napoleona, powrócił do Warszawy i stanął na czele Komitetu Organizacyjnego Wojskowego, którego celem było zorganizowanie wojska nowo utworzonego Królestwa Polskiego. W listopadzie 1815 r. przeszedł w stan spoczynku. Początkowo piastował stanowisko senatora-wojewody. Z powodów zdrowotnych zrezygnował jednak z funkcji publicznych i osiadł w swoim majątku w Winnej Górze w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zmarł 6 czerwca 1818 r., pochowany został w miejscowym kościele. Urna z jego sercem przechowywana była początkowo w pałacu w Winnej Górze, później w Krakowie i w poznańskim ratuszu, a od 1997 r. znajduje się w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.