Szymon Poradowski – zapomniany działacz Stronnictwa Narodowego

Od lat 30. XX w. poprzez cały okres niemieckiej okupacji był związany ze strukturami narodowymi. Po 1945 r., w totalitarnej, komunistycznej rzeczywistości, wraz z innymi działaczami prawicy próbował dokonać rzeczy niemożliwej - zalegalizować Stronnictwo Narodowe jako opozycję. Szymon Poradowski przyszedł na świat 18 lipca 1909 r. w Kaliszu w rodzinie ziemiańskiej, dzieciństwo spędził w majątku rodzinnym w Niedźwiadach. W młodości należał do harcerstwa, był instruktorem, a później podharcmistrzem. W 1927 r. zdał maturę w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu i rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył jako magister fizjologii w zakresie zoologii. Od 1932 r. był nauczycielem nauk przyrodniczych w gimnazjum i liceum Zgromadzenia Księży Marianów na Bielanach w Warszawie. Pracując, dalej studiował geografię oraz pedagogikę. Był członkiem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, od 1935 r. należał do jego Prezydium Zarządu Głównego. Od 1933 r. działał w Stronnictwie Narodowym, pełnił funkcję komisarza Narodowej Organizacji Gimnazjalnej w Warszawie. Po śmierci Romana Dmowskiego związał się tzw. frakcją młodych Jędrzeja Giertycha. Po wybuchu II wojny światowej w październiku 1939 r. był współzałożycielem Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej i członkiem jej Komendy Głównej. W 1943 r. wszedł w skład Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej, ciała nadrzędnego wobec Narodowych Sił Zbrojnych. W momencie scalenia NSZ z AK w kwietniu 1944 r. powrócił do Stronnictwa Narodowego, a kilka miesięcy później wszedł w skład jego Zarządu Głównego. Gdy w czerwcu 1945 r. komuniści utworzyli Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, był zwolennikiem ujawnienia się i przejścia do legalnej opozycji. Jako członek powołanego w tym celu Komitetu Legalizacyjnego SN, wraz z sześcioma innymi politykami stronnictwa podpisał się pod memoriałem skierowanym 23 sierpnia 1945 do Bolesława Bieruta. Jednocześnie utrzymywał kontakty z podziemiem antykomunistycznym, Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym, a także, za pośrednictwem kurierów, z emigracyjnym Stronnictwem Narodowym. Aresztowany przez UB w październiku 1945 r., był sądzony przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie w składzie: mjr Eugeniusz Krzewski, por. Stanisław Kaczmarek i por. Tadeusz Przesmycki. Oskarżycielem był kpt. Maksymilian Lityński, który domagał się kary śmierci. Skazano go na 7 lat pozbawienia wolności. Na mocy kolejnych amnestii zmniejszono mu karę do 5 lat, a następnie zwolniono w marcu 1947 r. Powtórnie został aresztowany we wrześniu tego roku, w związku z zatrzymaniem przez UB Adama Doboszyńskiego, z którym się kontaktował. Przez ponad dwa lata był więziony w areszcie śledczym na Mokotowie. W kolejnym procesie został skazany na 8 lat pozbawienia wolności, na wolność wyszedł w marcu 1953 r. Zamieszkał we Wrocławiu, pracował Polskim Związku Wędkarskim, a później we wrocławskim ZOO. Równocześnie był pracownikiem naukowym w zakładzie biologii Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego. W latach 60. obronił pracę doktorską na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego. Był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. W 1959 r. został aresztowany w ramach prewencyjnych zatrzymań grupy działaczy Stronnictwa Narodowego. W czasie stanu wojennego jego mieszkanie było przeszukiwane. Szymon Poradowski zmarł 29 maja 1983 r. Spoczął na cmentarzu w Kokaninie pod Kaliszem, w grobie rodzinnym. W 1995 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego. Dziś mija kolejna rocznica jego śmierci. opr. Paweł Brojek Źródło: Jan Żaryn Szymon Kazimierz Poradowski (1909–1983) w: Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944–1956. Słownik biograficzny, t. II, str. 411–414, IPN, Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Kraków-Warszawa-Wrocław 2004 fot.: wikimedia commons