Piękno bazyliki archikatedralnej we Fromborku - fotogaleria

Pierwsza drewniana katedra (posiadająca wówczas tytuł Ecclesia Warmiensis, czyli była głównym kościołem diecezjalnym) na fromborskim wzgórzu została wybudowana została w 1288 roku. Następnie w latach 1329–1388 została zbudowana trójnawowa bezwieżowa hala z wydłużonym prosto zamkniętym prezbiterium o długości 90 m i wysokości 16,5 m W końcu XVI wieku dobudowano strzelistą renesansową sygnaturkę, a w roku 1638 umieszczono na niej zegar kościelny. Na początku XVIII w. dodano od strony północnej trójprzęsłową przybudówkę, do głównego wejścia dobudowano kruchtę z bogato zdobionym portalem. W latach 1887–1891 przeprowadzono gruntowną renowację wnętrza, które uzyskało obecny wygląd. Powstała wówczas polichromia, której autorem był Justus Bornowski z Elbląga. W prezbiterium pozostawiono fragmenty późnogotyckiego malowidła przedstawiającego ojców kościoła oraz herb biskupa Mikołaja Tungena. Podczas II Wojny Światowej katedra ucierpiała, między innymi zostały zniszczone organy. W 1946 roku opiekę nad katedrą fromborską przejęli księża Salezjanie.

Świątynia posiada liczne ołtarze. I tak obecny ołtarz główny został stworzony dzięki staraniom biskupa Adama Grabowskiego w latach 1747–1752. Elementy ołtarza z czarnego i różowego marmuru wykonali kamieniarze w Dębniku według projektu Franciszka Placidiego. W polu środkowym obrazy Stefana Torelliego Wniebowzięcie Marii Panny i Męczeństwo Świętego Andrzeja. Mamy tam późnogotycki poliptyk fromborski – z późnogotycką rzeźbą Madonny z Dzieciątkiem. Po bokach figury ojców kościoła, a na skrzydłach częściowo zachowane płaskorzeźby z wizerunkiem scen maryjnych i malowidłami Męki Pańskiej. Rzeźbiona i malowana nastawa dawnego ołtarza głównego, wykonana w 1504 w Toruniu na zamówienie biskupa Łukasza Watzenrodego, a późnobarokowe intarsjowane stalle z baldachimem zrealizowane przez Krzysztofa Sanda wg projektu K. Peuckera w latach 1734–1738.

W świątyni znajduje się szesnaście ołtarzy bocznych z XVII wieku z cennymi obrazami. W tym gotycka kaplica św. Jerzego z przełomu XV i XVI wieku zwieńczona attyką, która jest nazwana polską, ponieważ w niej z polecenia biskupa Mikołaja Szyszkowskiego od 1639 roku do XIX wieku odprawiano nabożeństwa dla ludności polskiej. Kaplica Zbawiciela przy elewacji południowej katedry ufundowana została przez biskupa warmińskiego Szembeka. Budowę jej rozpoczęto w 1732, a w 1735 była konsekrowana. Wnętrze kaplicy malował Maciej Jan Meyer, a kutą bramę wykonał Jan Schwartz z Reszla.

Mamy również w bazylice zachowane liczne epitafia. W tym malowane epitafium kanonika Bartłomieja Boreschowa z 1426 roku, płyty grobowe biskupów warmińskich i epitafium kanonika, kanclerza kapituły warmińskiej Mikołaja Kopernika z 1735,.

Dumą świątyni są organy. Niestety stare organy zostały ukradzione przez Szwedów w czasie Potopu. Kapituła warmińska 29 lutego 1683 zawarła umowę z organomistrzem Danielem Nitrowskim z Gdańska, na wykonanie nowych organów. Kontrakt został zrealizowany w 1684, a w 1685 zyskały one barokową dekorację malarską wykonaną przez Jerzego Pipera z Lidzbarka Warmińskiego W roku 1934, po licznych przebudowach organów Nitrowskiego, zdecydowano o remoncie instrumentu. II Wojna Światowa nie oszczędziła świątyni, w tym także doszło do zniszczenia obu znajdujących się w niej organów. Na szczęście w 1960 roku salezjanin ksiądz Józef Sianko doprowadził oba instrumenty katedralne do stanu używalności. Pod koniec lat siedemdziesiątych zeszłego wieku pod nadzorem i według projektu profesora Jana Jargonia z Krakowa firma Kamińskich z Warszawy dokonała przeszeregowania dyspozycji, niektóre głosy wymieniono na inne, wykonane z wartościowszych materiałów. A z okazji świąt Bożego Narodzenia 2013 roku katedralne organy otrzymały odnowioną klawiaturę pedałową.