70. rocznica śmierci ppłk. Edwarda Pisuli ps. „Tama”

0
0
0
/

Oficer kawalerii, bohater trzech wojen odznaczony Orderem Virtuti Militari. Był szefem Kedywu Okręgu Tarnopolskiego AK, po wejściu sowietów na Lubelszczyznę wstąpił do LWP.  Zdekonspirowany jako żołnierz podziemia został internowany w obozie NKWD, a później trafił do więzienia na warszawskiej Pradze, gdzie zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach.


Urodził się 9 października 1898 r. w Nowosielcach pod Sanokiem na Podkarpaciu, w rodzinie robotnika kolejowego. Uczęszczał do gimnazjum w Sanoku, działał w tamtejszym ruchu skautowym. W 1916 r. został powołany do służby w armii austro-węgierskiej w 45 Galicyjskim Pułku Piechoty, z którym walczył na froncie włoskim. Ukończył szkołę podoficerską w Przemyślu i oficerską w Radymnie.

W listopadzie 1918 r. wstąpił do służby w Wojsku Polskim jako ochotnik do szwadronu ułanów sanockich w Olchowcach, który wkrótce włączono do 8 Pułku Ułanów. Wraz z nim walczył w obronie Lwowa przed Ukraińcami oraz w wojnie bolszewickiej. Za zasługi został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderem Virtuti Militari oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w służbie stałej w macierzystym pułku jako dowódca szwadronu, a następnie dowódca szkoły podoficerskiej. Od 1928 r. był instruktorem w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. W 1930 r. został dowódcą szwadronu w 9 Pułku Ułanów Małopolskich w Trembowli na Kresach.

W 1934 r. przeniesiono go do Starogardu, gdzie w 2 pułku szwoleżerów objął stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego, dwa lata później został kwatermistrzem tego pułku. W 1938 r. dostał przydział na stanowisko zastępcy dowódcy 10. pułku strzelców konnych w Łańcucie.

W sierpniu 1939 r. został powołany na stanowisko zastępcy dowódcy 23. pułku ułanów grodzieńskich w Postawach na Wileńszczyźnie. W jego szeregach walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. w składzie Armii „Prusy” w rejonie Końskich i w Górach Świętokrzyskich.

W październiku 1939 r. przybył do Krakowa, gdzie włączył się w działalność konspiracyjną. Działał w sztabie Okręgu Krakowskiego Związku Walki Zbrojnej. Po dekonspiracji tamtejszych struktur, od 1942 r. stał na czele Inspektoratu Tarnopol ZWZ-AK. Rok później został kierownikiem Kedywu Okręgu Tarnopolskiego AK. Latem 1944 r. brał udział w akcji „Burza”.

Po zajęciu Kresów Wschodnich przez Armię Czerwoną, we wrześniu 1944 r. wstąpił ochotniczo do LWP i został mianowany dowódcą 3 Pułku Ułanów stacjonującego w Lublinie. W połowie miesiąca dotarł wraz z nim do ogarniętej powstaniem Warszawy, jednak podjęta przez niego przeprawa przez Wisłę nie powiodła się.

Jesienią 1944 r. w LWP rozpoczęły się czystki, wyłapywano żołnierzy podziemia niepodległościowego. Zdekonspirowany jako oficer AK ppłk Pisula został internowany w obozie NKWD w Skrobowie koło Lubartowa. Pełnił obowiązki starszego obozu.

Po ucieczce 48 więźniów, do której doszło w marcu 1945 r., został aresztowany. Był więziony najpierw na Zamku w Lublinie, a potem w siedzibie Zarządu Głównego Informacji Wojskowej we Włochach koło Warszawy, gdzie poddawano go ciężkim, wielogodzinnym przesłuchaniom.

Podczas rozprawy przed sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego w czerwcu 1945 r. został skazany przez Mieczysława Widaja na trzy lata pozbawienia wolności za to, że wiedział o planowanym spisku, lecz nie doniósł dowództwu.

5 lipca został przewieziony z siedziby Głównego Zarządu Informacji Wojskowej do więzienia przy ul. 11 Listopada na Pradze, czyli tzw. Toledo. Zmarł tydzień później, 12 lipca, w nieznanych okolicznościach, najprawdopodobniej w wyniku doznanych podczas śledztwa tortur. Miejsce jego spoczynku pozostaje nieznane.

Paweł Brojek
Źródło: ospnowosielce.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną