„Stawka większa niż życie” jest jednym z najlepszych, ze względu na warsztat, seriali w dziejach PRL, oraz przykładem doskonałej komunistycznej propagandy i manipulacji. Do dziś agent NKWD Hans Kloss, zagrany przez Stanisława Mikulskiego, wzbudza sympatię wielu Polaków.

Wszystkie tajemnice i kłamstwa Hansa Klossa przybliża Czytelnikom wydana przez wydawnictwo Fronda książka Macieja Replewicza „Stawka większa niż kłamstwo”.

Autor „Stawki większej niż kłamstwo”  bardzo szczegółowo opisał kulisy powstania serialu, wykorzystywanie go w celach propagandowych, źródła inspiracji dla scenarzystów, fabułę poszczególnych odcinków, książki i komiksy o kapitanie Klossie, sprzeczność fabuły z realiami historycznymi, życiorysy scenarzystów, nawiązania do „Stawki...” w pop kulturze.

Przed znanym wszystkim serialem telewizyjnym Telewizja Polska wyprodukowała w latach 1965 – 1967 czternaście spektakli teatru telewizji w cyklu „Stawka większa niż życie”. Spektakle były nadawane na żywo. Scenariusz spektakli został wykorzystany do produkcji serialu TVP, napisania książek i wydania komiksów. Część akcji spektakli działa się po wojnie.

Serial miał 18 odcinków. Nadawany był po raz pierwszy od 10 października 1968 do 6 lutego 1969 w czwartki wieczorem. Prócz PRL zobaczyli go widzowie w Bułgarii, NRD, na Kubie, Węgrzech, w Czechosłowacji, Mongolii, Rumunii, ZSRR. A także w Szwecji, Australii, Japonii, Meksyku, Kanadzie, USA. W 1969 wyświetlany był też w polskich kinach (dwa odcinki podczas jednego seansu). Ewidentnie był inspiracją dla sowieckiego serialu z 1973 roku „Siedemnaście mgnień wiosny” z Stirlitzem.

Wersja książkowa wydana była w PRL po raz pierwszy w trzech tomach w nakładzie 100.000 egzemplarzy. Książki o przygódach Hansa Klossa wydano też w Bułgarii, w CSRR po słowacku, Rumunii, na Węgrzech, w ZSRR po rosyjsku, białorusku i ukraińsku, NRD i Szwecji.

Komiksy o przygodach Hansa Klossa miały maksymalnie do 20 zeszytów. Wydawane były w Szwecji, PRL, Danii, Norwegii, Finlandii, CSRR i Jugosławii.

W ostatnich dekadach serial lub jego wersje kinową wydano na VHS i DVD (w Polsce, Czechach i Rosji). W 2015 nakręcono w Polsce film wykorzystując postać kapitana Klossa „Stawka większa niż śmierć).

Kolejny serial twórców „Stawki większej niż życie” o przygodach redaktora Maja („Życie na gorąco”) pomimo opisywania międzynarodowych przygód dziennikarza ścigającego nazistowskich zbrodniarzy po wojnie, nie zrobił kariery.

Największą tajemnicą serialu jest to, dlaczego nie był on kontynuowany pomimo swojej popularności, sukcesów w kraju i zagranicą, i pozytywnego dla władz przesłania propagandowego.

Jan Bodakowski

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.