Rocznica śmierci zasłużonego społecznika i działacza endecji Jana Harusewicza

Poseł z ziemi łomżyńskiej, działacz „Zet”-u i Ligi Narodowej, jeden z inicjatorów powstania Polskiej Macierzy Szkolnej. Był kilkakrotnie wybrany do rosyjskiej Dumy, gdzie reprezentował polskie interesy. Zmarł 17 września 1929 r. Jan Harusewicz urodził się 9 stycznia 1863 r. w Łomży w rodzinie urzędnika skarbowego. Po ukończeniu miejscowego gimnazjum klasycznego podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Relegowany z uczelni za udział w antyrosyjskim wiecu, ukończył studia z rocznym opóźnieniem. W 1887 r. wziął udział w powołaniu Związku Młodzieży Polskiej „Zet” w Krakowie, a następnie jego kół w Warszawie i Petersburgu. Rok później został przyjęty do Ligi Polskiej. Po przekształceniu jej w 1893 w Ligę Narodową został członkiem jej Rady Naczelnej. Od 1888 r. pracował jako lekarz powiatowy w Ostrowi Mazowieckiej. Jednocześnie prowadził intensywną działalność polityczną i społeczną. W 1905 r. zainicjował powstanie Polskiej Macierzy Szkolnej, działał w Towarzystwie Dobroczynności. Kolportował prasę narodową, publikował pod pseudonimem w „Głosie”, „Gazecie Warszawskiej”, „Polaku” i „Przeglądzie Wszechpolskim”. W 1906 r. został wybrany na posła do I Dumy Państwowej jako kandydat Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. W związku z obowiązkami posła przerwał praktykę lekarską i po kilku latach przeniósł się na stałe do Petersburga. Zasiadał też w II, III i IV Dumie, będąc od 1912 r. prezesem Koła Polskiego. Po wybuchu I wojny światowej realizował politykę poparcia dla Rosji w wojnie z Niemcami. W 1915 r. wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego w Petersburgu, stanowiącego konkurencję dla polityków z kręgu Józefa Piłsudskiego. Po rewolucji lutowej 1917 r. zaangażował się w działania na rzecz utworzenia armii polskiej do walki z Niemcami. Wobec zagrożenia aresztowaniem po przewrocie bolszewickim i niemożności kontynuowania działalności politycznej w marcu 1918 r. opuścił Piotrogród i przeniósł się do Finlandii. Został przedstawicielem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu na państwa skandynawskie. W 1920 r. wrócił do Polski, podejmując przerwaną praktykę lekarską. W 1922 r. został wybrany do Sejmu I kadencji z listy Związku Ludowo-Narodowego, był wiceprezesem klubu. Publikował w prasie narodowej, m.in. „Głosie Katolicko-Narodowym” i „Przeglądzie Wszechpolskim”. Jan Harusewicz zmarł 17 września 1929 r. w Warszawie. Pochowany został na warszawskich Powązkach. Źródło: polskipetersburg.pl