Intelligenzaktion na Wołyniu. Rocznica mordu w Krzemieńcu

W dniach 28–30 lipca 1941 r., w zajętym przez Niemców Krzemieńcu zamordowano, według listy proskrypcyjnej utworzonej przez ukraińskich nacjonalistów, około 30 przedstawicieli polskiej inteligencji. W okresie 20-lecia międzywojennego leżący dziś na terenie Ukrainy Krzemieniec znajdował się w granicach II Rzeczypospolitej. Od września 1939 r. do pierwszych dni lipca 1941 r. miasto pozostawało pod okupacją sowiecką, kiedy to w konsekwencji ataku Niemiec na ZSRR trafiło pod okupację hitlerowską. Wkrótce po zajęciu Krzemieńca przez Wehrmacht do miasta przybyła Einsatzgruppe C, czyli grupa operacyjna policji bezpieczeństwa, której zadaniem było „zwalczanie wszelkich elementów wrogich Rzeszy i antyniemieckich w kraju nieprzyjacielskim na tyłach walczących wojsk”. 28 lipca 1941 r., na podstawie listy sporządzonej przez nacjonalistów ukraińskich, Niemcy aresztowali najbardziej znaczących przedstawicieli miejscowej polskiej inteligencji, głównie nauczycieli Liceum Krzemienieckiego. Zatrzymanych umieszczono w Domu Społecznym, gdzie byli torturowani przez Sonderkommando i milicję ukraińską. W kolejnych dniach Niemcy zapędzili 30 osób pod Górę Krzyżową i tam rozstrzelali. Prócz nauczycieli wśród zamordowanych znaleźli się również prawnicy i studenci. Do zakopania ciał zmuszono spędzonych w tym celu Żydów. W Kościele św. Stanisława w Krzemieńcu znajduje się tablica poświęcona Polakom zabitym w latach II wojny światowej, na której wyszczególniono nazwiska zamordowanych pod Górą Krzyżową. Źródło: Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”, Warszawa 2000