Osoby nie zorientowane czym był PRL, wyjdą z kina oświecone co do kilku zbrodniczych aspektów natury realnego socjalizmu. Jest to niewątpliwy walor edukacyjny filmu. Dodatkowo film jest niezwykle profesjonalnie zrobiony, i pełen ciepłego humoru. Ogląda się go z przyjemnością, więc bawiąc uczy. Historia jest opowiedziana w sposób uniwersalny, kinematografia polska może „Excentrykami" chwalić się na święcie.

Reżyserem filmu jest Janusz Majewski. Autorem scenariusza Włodzimierz Kowalewski. W filmie wystąpili: Maciej Stuhr (znany z występu w kretyńskim filmie i równie głupiej wypowiedzi, rolą w „Ekscentrykach" może się w oczach polskich widzów zrehabilituje), Natalia Rybicka, Sonia Bohosiewicz, Anna Dymna, Wojciech Pszoniak, Wiktor Zborowski.

„Excentrycy" to historia żołnierza armii Andersa Fabiana (w tej roli Maciej Stuhr), który ku przerażeniu swojej siostry Wanda (w tej roli Sonia Bohosiewicz) wraca z zachodu do PRL w 1957 roku. Wraz z grupą ekscentrycznych muzyków zakłada w Ciechocinku swingowy big-band. Wokalistką zespołu zostaje skrywająca mroczne tajemnice nauczycielka angielskiego Modesta (w tej roli Natalia Rybicka) w której muzyk się zakochuje.

Zespół muzyków tworzy też między innymi homofob tropiący motywy pedalskie w polskiej literaturze Felicjana Zuppe (w tej satyrycznej roli Wojciech Pszoniak), oraz milicjant ukrywający swoją prawdziwą przedwojenną tożsamość Stypa (Wiktor Zborowski). Innymi bohaterami filmu jest szef ciechocińskiej PZPR towarzysz Kusiak (grany przez Mariana Dziędziela), szefa upaństwowionej restauracji Habertasa (grany przez Adama Ferency), któremu komuniści upaństwowili restauracje, i który cierpi z powodu braku podstawowych zasad higieny w państwowej gastronomi. W pozostałych rolach widzowie zobaczą takich aktorów jak Jerzy Schejbal, Paweł Królikowski, Wojtek Mazolewski.

Warto wspomnieć, że rodzice i rodzeństwo Fabiana deportowani byli z okupowanych kresów wschodnich przez sowietów w lutym 1949 roku. Z pięcioosobowej rodziny przeżyła tylko siostra muzyka. Właścicielkę domu w którym mieszka rodzeństwo Bayerowa (w tej roli Anna Dymna) nie kryje swojej nienawiści do komunistów, którzy odebrali Polakom prawo do normalnego życia.

Jednym z wątków filmu jest ciężka choroba siostry muzyka. W jednej z piękniejszych scen filmu lekarz, wiezień niemieckiego obozu koncentracyjnego, zachęca siostrę muzyka by zaufała Bogu i poddała się leczeniu.

Innym wątkiem filmu jest to, że muzyk nieustanie jest nachodzony przez dziwnych ludzi prowokujących go do podania odzewu na hasło. Widzowie są też świadkami zainteresowania bezpieki muzykiem.

W materiałach prasowych dystrybutora filmu celnie wskazano, że „muzyka jest jednym z bohaterów „Excentryków". Nie tłem, lecz pełnoprawnym bohaterem filmu. Za ścieżkę dźwiękową odpowiada Wojciech Karolak (...). Swingowe szlagiery wykonuje Big Collective Band pod muzycznym kierownictwem Wiesława Pieregorólki. (...) Wszystkie partie wokalne popisowo wykonali sami aktorzy. W swingowych przebojach Glenna Millera, Duke'a Ellingtona czy Cole'a Portera słyszymy Sonię Bohosiewicz, Natalię Rybicką, Macieja Stuhra i Wiktora Zborowskiego".

„Excentrycy" wyświetlani są na ekranach kin w całej Polsce (w tym i warszawskim kinie Atlantic). Zaletą filmu jest niezwykle interesująca intryga, bardzo profesjonalny warsztat twórców obrazu, zachowanie realiów epoki, dobra scenografia i kostiumy, świetna muzyka i zaskakujący walor edukacyjny. Dzięki atrakcyjnej i przystępnej formie, film ukazuje widzom szkodliwość komunizmu, bez popadania w odstręczający dydaktyzm. Obraz doskonale oddaje atmosferę powszechnych tajemnic, zastraszenia i pacyfikacji społeczeństwa, które nawet gdy staje naprzeciw tajemnicy wie, że naruszenie tabu powoduje cierpienia.

„Excentrycy" ukazują jak wiele normalnego szczęścia odebrali Polakom komuniści, jak sowiecka okupacja unieszczęśliwiła miliony niewinnych osób. Pełne humoru obraz PRL nie jest zdecydowanie hagiografią ustroju, raczej ukazuje ludzi, którzy wbrew systemowi nie dali się całkowicie stłamsić, nie pozwolili by zatruła ich komunistyczna propaganda, wbrew komunistom zachowali pogodę ducha.

Jan Bodakowski