Dziś mija 70. rocznica śmierci płk. Stanisława Thiela – powstańca wielkopolskiego, w czasie II wojny światowej dowódcy Inspektoratu Ziem Zachodnich Narodowych Sił Zbrojnych.

Stanisław Thiel urodził się 20 października 1881 r. we Wrocławiu w rodzinie ziemiańskiej. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście odbył praktyki rolnicze na Śląsku i Pomorzu, a następnie studiował na wydziale rolniczym wrocławskiego uniwersytetu. W 1905 r. objął rodzinny majątek w Doruchowie koło Ostrzeszowa.

W sierpniu 1914 r. został powołany do armii niemieckiej, służył w Zapasowym Szwadronie Taborów w Poznaniu, zaś w lutym 1915 r. objął dowództwo oddziału pontonowego. Za udział w walkach na terenie Francji i Rosji został odznaczony Krzyżem Żelaznym I i II klasy.

Po wybuchu powstania w Wielkopolsce w styczniu 1919 r. objął dowództwo lokalnego odcinka frontu, a następnie stanął na czele sił powstańczych w powiecie ostrzeszowskim. W sierpniu 1919 r. objął dowództwo 11. Pułku Strzelców Wielkopolskich, na czele którego w styczniu 1920 r. brał udział w przejęciu powiatu kępińskiego oraz części Śląska.

Od kwietnia 1920 r. pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych, jednak na własną prośbę wrócił do służby liniowej.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 33. Brygadą Piechoty, pełnił też obowiązki dowódcy 17. Dywizji Piechoty. Za udział w walkach odznaczony został krzyżem Virtuti Militari 5 klasy, czterokrotnie otrzymał również Krzyż Walecznych.

W maju 1922 r. na własną prośbę przeszedł do rezerwy i powrócił do rodzinnego majątku w Doruchowie. Brał czynny udział w życiu społeczno-politycznym Ostrzeszowa, był działaczem Stronnictwa Narodowego oraz członkiem Związku Towarzystwa Powstańców i Wojaków.

Po wkroczeniu Niemców we wrześniu 1939 r. opuścił wraz z rodziną Doruchów i przebywał na Podlasiu. Na początku października powrócił na teren powiatu ostrzeszowskiego, gdzie wkrótce został aresztowany i osadzony w ostrzeszowskim więzieniu, a następnie w Forcie VII w Poznaniu. Zwolniony dzięki łapówce w lutym 1940 r., ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem.

Po przedostaniu się do Warszawy włączył się w nurt konspiracji niepodległościowej wstępując w szeregi Narodowej Organizacji Wojskowej. Jako przeciwnik scalenia NOW z Armią Krajową, w połowie 1942 r. wszedł w skład Narodowych Sił Zbrojnych. Objął wówczas dowództwo Inspektoratu Ziem Zachodnich z siedzibą w Warszawie. Pełniąc tę funkcję kładł szczególny nacisk na propagandę, wywiad i szkolenie kadr.

Płk Stanisław Thiel zmarł nagle 9 października 1943 r. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, w 1965 r. został przeniesiony do rodzinnego grobowca w Doruchowie. Na wniosek Dowódcy NSZ, płk. Tadeusza Kurcyusza, w styczniu 1944 r. został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady.

Tragicznie potoczyły się również losy najbliższej rodziny płk. Thiela. Żona Maria zmarła w więziennym szpitalu w 1940 r., córka Krystyna poległa jako sanitariuszka w powstaniu warszawskim. Syn Stanisław, żołnierz AK, przypuszczalnie zginął w obozie Radogoszcz, druga z córek, Katarzyna, zmarła na gruźlicę w 1943 r.

Z całej rodziny wojnę przeżył jedynie najmłodszy syn, Kazimierz, dziś wybitny specjalista inżynierii lądowej i wodnej, profesor w Instytucie Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk.

opr. Paweł Brojek
źródło: panstwo.net, ostrzeszow.pl